قلمکار یا چیت‌سازی، هنر ایجاد نقش و نگار بر روی پارچه با استفاده از قلم یا قالب‌های چوبی است. این هنر، تاریخ، داستان‌ها و نقوش اسلیمی و سنتی ایرانی را بر تار و پود پارچه زنده می‌کند.

تاریخچه و تمرکز در اصفهان

قدیمی‌ترین شواهد کشف‌شده از نقش‌زنی بر پارچه در ایران، قالب‌های سنگی مربوط به سده‌های چهارم و پنجم هجری در نیشابور است. گسترش و اوج هنر قلمکار به دوران صفویه بازمی‌گردد.

با انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت صفوی، این شهر به مرکز اصلی و تجمع‌گاه هنرمندان و چیت‌سازان تبدیل شد. شاه عباس صفوی توجه ویژه‌ای به این هنر داشت؛ تا جایی که لباس رسمی درباریان از پارچه‌های قلمکار تهیه می‌شد. بازار قیصریه اصفهان در این دوره، مرکز تولید و عرضه قلمکارهای مرغوب بود. اگرچه در گذشته شهرهایی مانند کاشان، تبریز و رشت نیز در این هنر فعال بودند، اما شهرت و تمرکز تولید قلمکار در اصفهان به دلیل حمایت دربار و کیفیت بالای آثار ماندگار شد.

قلمکار و مجموعه خانه میراث

پروژه رزومه‌سازی دیجیتال خانه میراث می‌تواند بر روی حفظ و معرفی نقوش سنتی و منسوخ شده قلمکار اصفهان، مانند نقوش زرنگار یا طرح‌های داستانی و حماسی، تمرکز کند. ثبت دیجیتالی قالب‌های چوبی قدیمی و تهیه شناسنامه برای استادکارانی که همچنان از روش‌های اصیل چاپ با دست استفاده می‌کنند، برای بقای این هنر ضروری است.